در ادامه فارسی‌ستیزی طالبان در افغانستان، عکس‌های شاهان، شاعران فارسی‌زبان و مفاخر تاریخ و ادبیات فارسی از «دیوار فرهیختگان» در شهر مزارشریف حذف شدند. این عکس‌ها روز جمعه ۸ مهر برداشته شد و به‌جای آنان عکس‌هایی از قرآن، احادیث، پرچم گروه طالبان و شعارهایی در حمایت از این گروه نصب شد.

دیوار دبیرستان سلطان غیاث‌الدین در مرکز شهر مزارشریف را عطامحمد نور، استاندار وقت در سال ۲۰۰۸ به عکس، زندگی‌نامه و لوح یادبود شاعران، شاهان و مفاخر تاریخی افغانستان، به‌ویژه چهره‌های تاریخی بلخ در دوره‌های پیشدادیان، خراسان و افغانستان معاصر اختصاص داد و پس از آن به «دیوار نخبگان» شهرت یافت.

 روی این دیوار زندگی‌نامه، لوح یادبود و نقاشی از چهره‌ افرادی همچون رابعه بلخی، شاعر فارسی‌سرای نیمه نخست سده چهارم هجری، مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، ناصرخسرو بلخی، امیرعلی شیر نوایی، شهید بلخی و شماری از مفاخر ادبی و حاکمان دوره‌های قدیم و معاصر نصب شده بودند.

برای بسیاری از شهروندان مزارشریف و هزاران نفری که تا پیش از سلطه طالبان بر افغانستان، از این شهر دیدن می‌کردند، عبور از کنار این دیوار و ایستادن در مقابل آن، به‌مثابه خوانش تاریخ بلخ بود؛ تاریخ پربار و کهنی که از این شهر با عنوان «شهر هزار پرچم» یاد کرده است.

مزارشریف تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، همه ساله شاهد جشن باشکوه نوروز بود، اما سلطه طالبان بر افغانستان به حذف تمامی نمادها و نشان‌های فرهنگی و تاریخی در این شهر منجر شد. طالبان در نخستین اقدام، برافراشتن درفش نوروز را منع کردند و سپس تمامی نمادهای نوروز را از این شهر حذف کردند.

طالبان در یک ماه اخیر به‌صورت هدفمند واژه «دانشگاه» را از سردر دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی حذف کردند و به‌جای آن واژه پشتو «پوهنتون» نوشتند.

در شهرهایی مانند بامیان، پنجشیر، بدخشان، مزارشریف، تخار و پروان که اکثریت مطلق ساکنان آن فارسی زبان‌اند، تمامی تابلوهای اداره‌‎ها به زبان پشتو نوشته شده‌اند. نیروهای طالبان در رده‌های مختلف حکومتی در این استان‌ها، به زبان فارسی صحبت و کار می‌کنند، اما صلاحیت تغییر قانون و جرات اعتراض ندارند و به همین دلیل ستیز طالبان با فرهنگ و تاریخ ساکنان بومی شمال افغانستان، به هیچ واکنشی در داخل این گروه منجر نشده است.

فارسی‌ستیزی طالبان و تلاش این گروه برای حذف فرهنگ مردمان تاجیک، هزاره، ازبک، ترکمن و دیگر غیر پشتون‌ها که عمدتا در شمال و شمال شرق افغانستان ساکن‌اند، تنها با اعتراض‌هایی در فضای مجازی مواجه شده است. مردم در داخل افغانستان جرات ادر‌عتراض ندارند.

عملکرد طالبان علیه تاریخ و فرهنگ فارسی در افغانستان، اقدام‌های محمدگل مهمند، وزیر دولت محمد نادرشاه (۱۳۰۷-۱۳۱۱) را برای فارسی‌زبانان این کشور یادآوری می‌کند. او تلاش کرد بسیاری از نمادهای تاریخ و فرهنگ فارسی‌زبانان، ازبک‌ها و ترکمن‌ها را در شمال افغانستان نابود کند. مهمند که نماینده نادرشاه در شمال افغانستان بود، تلاش کرد ضمن سرکوب ساکنان بومی شمال، فرهنگ و زبان پشتو را بر فرهنگ‌های بومی آن مناطق مسلط کند. یکی از کارهای مهمند تغییر نام شهرها، محلات، روستاها و مکان‌های تاریخی از فارسی، ازبکی و ترکمنی به زبان پشتو بود.

کاری را که مهمند آغاز کرده بود، پس از او در دوره‌های مختلف ادامه داشت، اما طالبان این بار به‌صورت سازمان‌یافته تلاش می‌کند فرهنگ و تاریخ ساکنان بومی شمال افغانستان را حذف کند. به همین منظور، فارسی‌زدایی از تابلوها و نمادهای شهری آغاز شده است و بیشتر مکاتبات دولتی نیز به زبان پشتو صورت می‌گیرد. زبان فارسی در میان زبان‌های رایج در افغانستان، بیشترین گویشگر را دارد و حدود ۷۷ درصد از مردم این کشور به زبان فارسی صحبت می‌کنند. این جمعیت شامل پشتون‌ها، ازبک‌ها، ترکمن‌ها، بلوچ‌ها و دیگر اقوام افغانستان نیز می‌شود، چون زبان فارسی یک زبان میانجی است و زمانی که یک شهروند پشتون با یک شهروند ازبک مواجه شود، باهم فارسی حرف می‌زنند.

درحالی‌که جهان امروز به تنوع فرهنگ‌ها و زبان‌ها احترام می‌گذارد، اما طالبان به حذف تاریخ و فرهنگ ساکنان بومی افغانستان اقدام می‌کنند. درحالی‌ که بسیاری از نویسندگان، فرهنگیان و فعالان پشتون از عملکرد طالبان و ستیز با تاریخ و فرهنگ غیر پشتون‌ها ناراضی‌اند، اما رژیم طالبان هیچ دیدگاه مخالفی را برنمی‌تابد.

 ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، ملا محمدحسن آخوند، نخست‌وزیر، سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله، ملا محمد یعقوب، وزیر دفاع و شیخ خالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر این گروه از چهره‌های کلیدی کابینه طالبان‌اند که هیچ‌کدامشان تاکنون به زبان فارسی صحبت نکرده‌اند. این افراد یا نمی‌توانند فارسی حرف بزنند یا از روی تعصب و نفرت نمی‌خواهند یک کلمه به زبان فارسی صبحت کنند.

اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، با اینکه در دوران ریاست‌جمهوری‌اش به اعمال تبعیض گسترده علیه اقوام غیر پشتون متهم بود، اما در همه سخنرانی‌هایش به فارسی و پشتو صحبت می‌کرد و چند کلمه ازبکی هم به زبان می‌آورد.